شخصیت حقوقی کیست؟ قوانین مالیاتی آن را یاد بگیرید
در دنیای حقوق، حسابداری، و تجارت، دو اصطلاح “اشخاص حقیقی” و “اشخاص حقوقی” به طور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرند. این دو مفهوم پایهای برای درک بسیاری از قوانین و رویههای مالی، تجاری، و حقوقی هستند. تفاوت بین این دو نوع شخصیت، نه تنها در مفهوم و ماهیت، بلکه در حقوق، تکالیف، و مسئولیتهای آنان نیز مشهود است. در این مقاله، قصد داریم تا به طور جامع به تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی، تفاوتهای آنان در زمینههای مختلف، و تأثیر این تفاوتها بر حسابداری، مالیات، و بیمه بپردازیم.
اکوتکس در این مقاله شخصیت حقوقی را به شما معرفی میکند، چراکه فعالیت اقتصادی به عنوان یک شرکت در قالب شخصیت حقوقی تعریف شده و سازمانهای دولتی نیز با شرکت یا مجموعه شما به عنوان یک شخصیت حقوقی برخورد میکنند.
فهرست محتوا
اشخاص حقوقی
تعریف اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی به موجودات حقوقی گفته میشود که از تجمیع و سازماندهی چند شخص حقیقی یا حتی دیگر اشخاص حقوقی ایجاد میشوند و دارای حقوق و تکالیف مستقل از اعضای تشکیلدهنده خود هستند. این اشخاص معمولاً شامل شرکتها، مؤسسات، و سازمانها میشوند که به منظور اهداف تجاری، اجتماعی، فرهنگی، یا خیریه تشکیل میشوند.
ویژگیهای اشخاص حقوقی
استقلال شخصیت حقوقی: اشخاص حقوقی دارای شخصیت مستقل از اعضای تشکیلدهنده خود هستند. این به معنای آن است که حقوق و تکالیف اشخاص حقوقی مستقیماً به اعضای آنها منتقل نمیشود.
ادامه حیات مستقل از اعضا: اشخاص حقوقی با مرگ اعضای خود از بین نمیروند و میتوانند تا زمانی که به صورت قانونی منحل نشوند، به فعالیت خود ادامه دهند.
توانایی انعقاد قرارداد: اشخاص حقوقی میتوانند مانند اشخاص حقیقی قرارداد منعقد کنند، به دادگاه شکایت کنند و علیه آنان شکایت شود.
انواع اشخاص حقوقی
شرکتهای تجاری: شامل شرکتهای سهامی عام و خاص، شرکتهای تضامنی، شرکتهای با مسئولیت محدود، شرکتهای مختلط سهامی و غیر سهامی، شرکتهای نسبی و شرکتهای تعاونی تولید و مصرف.
مؤسسات غیرتجاری: مؤسسات فرهنگی، اجتماعی، علمی، خیریه و دیگر سازمانهایی که به دنبال اهداف غیرتجاری هستند.
تفاوتهای کلیدی بین اشخاص حقیقی و حقوقی
حقوق و تکالیف
اشخاص حقیقی دارای حقوق و تکالیف شخصی هستند که با تولد آغاز و با مرگ پایان مییابد. در مقابل، اشخاص حقوقی دارای حقوق و تکالیفی هستند که مستقل از اعضای تشکیلدهنده خود بوده و با انحلال شخصیت حقوقی پایان مییابد.
مسئولیت مالیاتی
قوانین مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. اشخاص حقیقی معمولاً سادهتر تحت مالیات قرار میگیرند و برخی از درآمدهای آنان تا یک سقف مشخص معاف از مالیات است. در مقابل، اشخاص حقوقی تحت مقررات مالیاتی پیچیدهتری قرار میگیرند و ممیزان مالیاتی نیز دقت بیشتری در بررسی اسناد و مدارک مالی آنان دارند.
مسئولیت کیفری
هرچند که اشخاص حقوقی به عنوان موجودات حقوقی فرضی مسئولیت کیفری دارند، اما مسئولیت کیفری آنان مانع از مجازات اشخاص حقیقی عضو یا مدیران آنان نمیشود. اشخاص حقوقی ممکن است به مجازاتهایی مانند انحلال، مصادره اموال، ممنوعیت فعالیت، جریمه نقدی، و غیره محکوم شوند.
حسابهای بانکی
افتتاح حساب بانکی برای اشخاص حقیقی و حقوقی تفاوتهایی دارد. اشخاص حقوقی نیاز به ارائه مدارکی مانند اساسنامه، آگهی تأسیس، و آخرین تغییرات ثبتشده در روزنامه رسمی دارند، در حالی که اشخاص حقیقی تنها با مدارک هویتی خود میتوانند حساب بانکی افتتاح کنند.
اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری
در حسابداری، تفاوتی بین اصول و استانداردهای حسابداری اشخاص حقیقی و حقوقی وجود ندارد؛ یعنی هر دو از اصول و استانداردهای مشترک حسابداری استفاده میکنند. اما به دلیل تفاوت در قوانین مالیاتی و مسئولیتهای مالی، حسابداری اشخاص حقوقی پیچیدهتر و نیازمند دقت و مهارت بیشتری است.
اشخاص حقیقی و حقوقی در بورس
در بورس، اشخاص حقیقی میتوانند با اوراق هویتی خود در بورس شرکت کنند، کد بورسی دریافت کنند، و به خرید و فروش سهام بپردازند. در مقابل، اشخاص حقوقی به عنوان شرکتها و سازمانها در بورس فعالیت میکنند و نحوه فعالیت آنان متفاوت از اشخاص حقیقی است.
اشخاص حقیقی و حقوقی در قانون تجارت
بر اساس قانون تجارت، اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند به عنوان تاجر شناخته شوند. اشخاص حقیقی با شروع فعالیت تجاری خود به عنوان تاجر شناخته میشوند، در حالی که اشخاص حقوقی با ثبت شرکت و فعالیت تجاری خود به عنوان تاجر شناخته میشوند.
وظایف مالیاتی شخصیت حقوقی
1. ثبتنام و اخذ کد اقتصادی
هر شخص حقوقی موظف است پس از تأسیس و ثبت در اداره ثبت شرکتها، در سازمان امور مالیاتی کشور ثبتنام کرده و کد اقتصادی دریافت کند. این کد برای انجام تمامی امور مالیاتی و تجاری ضروری است.
2. ارائه اظهارنامه مالیاتی
اشخاص حقوقی باید هر ساله تا پایان تیرماه اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. این اظهارنامه شامل اطلاعات مالی و عملکردی شرکت در طول سال مالی گذشته است.
3. پرداخت مالیات بر درآمد
اشخاص حقوقی باید مالیات بر درآمد خود را بر اساس نرخهای مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم پرداخت کنند. این مالیات بر اساس سود خالص شرکت پس از کسر هزینهها و معافیتهای قانونی محاسبه میشود.
4. نگهداری دفاتر قانونی
اشخاص حقوقی موظف به نگهداری و ثبت تمامی فعالیتهای مالی خود در دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و دفتر کل) هستند. این دفاتر باید به طور دقیق و منظم نگهداری شده و در صورت درخواست ممیزان مالیاتی ارائه شوند.
5. ارائه گزارشهای فصلی
اشخاص حقوقی باید هر سه ماه یکبار گزارش عملکرد مالی خود را به صورت گزارشهای فصلی به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این گزارشها شامل اطلاعات مربوط به فروش، خرید، و سایر معاملات مالی است.
6. پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
اشخاص حقوقی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده (VAT) هستند، موظفند مالیات بر ارزش افزوده را از مشتریان خود دریافت کرده و به صورت دورهای (معمولاً هر سه ماه یکبار) به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. همچنین باید اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را به سازمان تسلیم کنند.
7. پرداخت مالیات تکلیفی
اشخاص حقوقی موظفند مالیاتهای تکلیفی مربوط به حقوق کارکنان، اجارهها، و سایر پرداختها را محاسبه و از مبالغ پرداختی کسر کرده و به سازمان امور مالیاتی واریز کنند.
8. انجام حسابرسی مالیاتی
در بسیاری از موارد، اشخاص حقوقی موظف به انجام حسابرسی مالیاتی هستند. حسابرسی مالیاتی توسط حسابرسان مستقل انجام شده و گزارش آن باید به سازمان امور مالیاتی تسلیم شود.
9. ارائه صورتهای مالی
اشخاص حقوقی موظفند صورتهای مالی سالانه خود را که شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و یادداشتهای توضیحی است، تهیه کرده و به سازمان امور مالیاتی و دیگر نهادهای ذیربط ارائه دهند.
10. همکاری با ممیزان مالیاتی
اشخاص حقوقی موظفند در صورت درخواست ممیزان مالیاتی، اطلاعات و مدارک مورد نیاز را در اختیار آنان قرار دهند و با آنها همکاری کنند. این همکاری شامل ارائه دفاتر قانونی، اسناد و مدارک مالی، و پاسخ به سوالات ممیزان مالیاتی است.
11. رعایت قوانین و مقررات مالیاتی
اشخاص حقوقی باید همواره از تغییرات و اصلاحات قوانین و مقررات مالیاتی آگاه باشند و فعالیتهای مالی خود را بر اساس این قوانین و مقررات تنظیم کنند. عدم رعایت قوانین مالیاتی میتواند منجر به جریمهها و مجازاتهای مالیاتی شود.
سوالات متداول
تفاوت اصلی بین شخص حقیقی و شخص حقوقی چیست؟
تفاوت اصلی بین شخص حقیقی و شخص حقوقی در این است که شخص حقیقی یک فرد انسانی با وجود فیزیکی و حقوق و تکالیف شخصی است، در حالی که شخص حقوقی یک موجودیت قانونی مستقل از اعضای تشکیلدهنده خود است که میتواند شرکتها، مؤسسات، یا سازمانها را شامل شود.
آیا اشخاص حقیقی میتوانند شرکت تأسیس کنند؟
بله، اشخاص حقیقی میتوانند شرکت تأسیس کنند و با ثبت شرکت، آن شرکت به عنوان یک شخص حقوقی شناخته میشود که دارای حقوق و تکالیف مستقل از مؤسسان خود است.
آیا اشخاص حقوقی میتوانند در بورس سهام خرید و فروش کنند؟
بله، اشخاص حقوقی میتوانند در بورس سهام خرید و فروش کنند. این فعالیت معمولاً توسط شرکتهای تجاری و سرمایهگذاری انجام میشود که دارای شخصیت حقوقی هستند.
آیا قوانین مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است؟
بله، قوانین مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. اشخاص حقیقی معمولاً تحت قوانین مالیاتی سادهتری قرار میگیرند و برخی از درآمدهای آنان تا یک سقف مشخص معاف از مالیات است. در مقابل، اشخاص حقوقی تحت مقررات مالیاتی پیچیدهتری قرار میگیرند.
مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی چگونه است؟
اشخاص حقوقی میتوانند مسئولیت کیفری داشته باشند و در صورت ارتکاب جرم به مجازاتهایی مانند انحلال، مصادره اموال، ممنوعیت فعالیت، جریمه نقدی و غیره محکوم شوند. مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی مانع از مجازات اشخاص حقیقی عضو یا مدیران آنان نمیشود.
اولین دیدگاه را ثبت کنید